Ma biomarkerek xwînê ya nû dikare alîkariya pêşbîniya xetera Alzheimer bike?

Lêkolînek nû destnîşan dike ku astrocytes, celebek hucreya mêjî, ji bo girêdana amyloid-β bi qonaxên destpêkê yên patholojiya tau re girîng e.Karyna Bartashevich/Stocksy

• Astrocytes reaktîf, celebek şaneya mêjî, dikare ji zanyaran re bibe alîkar ku fêm bikin ka çima hin kesên ku bi hişmendiya saxlem û depoyên amyloid-β di mejiyê wan de ne nîşanên din ên Alzheimer-ê, wek proteînên tau tevlihev, pêşve naçin.
• Lêkolînek bi zêdetirî 1,000 beşdaran re li biyomarkeran nihêrî û dît ku amyloid-β tenê bi zêdebûna astên tau re di kesên ku nîşanên reaktîvasyona astrocyte hebûn ve girêdayî ye.
• Vedîtin destnîşan dikin ku astrocytes ji bo girêdana amyloid-β bi qonaxên destpêkê yên patholojiya tau re girîng in, ku dikare biguhezîne ka meriv çawa nexweşiya Alzheimer ya destpêkê pênase dike.

Kombûna plakên amyloid û proteînên tau yên tevlihev di mejî de demek dirêj wekî sedema bingehîn tê hesibandin.Nexweşiya Alzheimer (AD).

Pêşkeftina narkotîkê meyl heye ku balê bikişîne ser armanckirina amyloid û tau, paşguhkirina rola potansiyela pêvajoyên din ên mêjî, wek pergala neuroimmune.

Naha, lêkolînek nû ji Dibistana Bijîjkî ya Zanîngeha Pittsburgh destnîşan dike ku astrocytes, ku hucreyên mêjî yên stêrk in, di destnîşankirina pêşveçûna Alzheimer de rolek girîng dilîzin.

Çavkaniya pêbawer a Astrocytesdi tevna mejî de pir in.Li gel hucreyên glial ên din, hucreyên parastinê yên niştecîh ên mêjî, astrocytes piştgirî didin neuronan bi peydakirina xurek, oksîjen û parastina li dijî pathogenan.

Berê rola astrocytes di ragihandina neuronal de hate paşguh kirin ji ber ku şaneyên glial mîna neuronan elektrîkê nagirin.Lê lêkolîna Zanîngeha Pittsburgê vê têgînê dişoxilîne û rola krîtîk a astrocytes di tenduristî û nexweşiya mêjî de ronî dike.

Encamên dawî di nav de hatin weşandinNature Medicine Çavkaniya pêbawer.

Lêkolînên berê destnîşan dikin ku astengiyên di pêvajoyên mêjî de ji barê amyloidê wêdetir, mîna zêdebûna iltîhaba mêjî, dibe ku di destpêkirina rêzika patholojîkî ya mirina neuronal de ku dibe sedema kêmbûna bilez a hişmendî di Alzheimer de rolek girîng bilîze.

Di vê lêkolîna nû de, lêkolîneran testên xwînê li ser 1,000 beşdaran ji sê lêkolînên cihêreng ên ku tê de mezinên tendurist ên têgihîştî yên bi û bêyî avakirina amyloidê pêk anîn.

Wan nimûneyên xwînê analîz kirin da ku biymarkerên reaksiyona astrocyte, bi taybetî proteîna asîdê ya fibrillary glial (GFAP), bi tevlêbûna hebûna tau ya patholojîkî binirxînin.

Lekolînwanan kifş kirin ku tenê kesên ku hem bargiraniya amyloidê û hem jî nîşangirên xwînê yên ku çalakbûn an reaktîvbûna astrocyte ya nenormal nîşan didin di pêşerojê de dibe ku Alzheimer-a nîşankirî pêşve bibin.